Uyku Bozukluğu Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Uyku, tüm insanlığın fiziksel ve zihinsel sağlığını korumak için ihtiyaç duyduğu biyolojik bir süreçtir. İnsan vücudu ve zihni uyku sayesinde dinlenir ve bir sonraki günü yaşamaya hazırlanır. Kimilerinin zaman kaybı olarak gördüğü, kimilerinin çok sevdiği, kimilerinin ise sıkıntı yaşadığı uyku; sağlıklı yaşamın en önemli gereksinimlerindendir. Sağlıklı ve mutlu bir yaşam isteyen bir kişinin uykuyla ilişkisinin düzgün ve kararında olması gerekmektedir. Peki, uykuyla düzgün ve düzenli ilişki nasıl kurulur? Bu noktada, uyku ile ilgili problemlere bir diğer adıyla uyku bozukluklarına ve çözümlerine odaklanmak gerekmektedir.  

Uyku Bozukluğu Nedir? 

Uyku bozukluğu dendiğinde çoğu kişi gibi senin de aklına yalnızca kronik uykusuzluk geliyor olabilir. Ancak uykusuzluk, uyku bozukluğunun bir çeşidi olmasına rağmen rahatsızlığın bundan ibaret olduğunu düşünmemek gerekiyor. Uyku bozukluğu; bireylerde yetersiz, verimsiz ve aşırı uyku belirtileriyle kendini gösterebilmekte. Rahatsızlığı yaşayan kişilerde bu belirtilere ayrı ayrı rastlanabildiği gibi belirtilerin bir arada görülebilmesi de mümkün. Uyku bozukluğuna sahip olup olmadığını merak edenler için uyku bozukluğuna ve belirtilerine biraz daha yakından bakalım. İyi Yaşa‘da bulunan Uyku kategorisine de göz atmayı unutma. Uyku Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Hakan Kaynak, Uykusuzluk Nedenlerini senin için anlattı. 

Uyku Bozukluğunun Belirtileri

Yazının önceki kısımlarında da belirttiğim gibi yetersiz uyku yani uykusuzluk, verimsiz uyku ve aşırı uykululuk uyku bozukluğunun en yaygın belirtileri. Uyku bozukluğu olan kişilerde bu belirtilerden farklı veya bunlara ek olarak aşağıdaki belirtiler de görülebiliyor.  

• Yorgunluk
• Unutkanlık
• Konsantrasyon bozukluğu
• Horlama
• Cinsel isteksizlik
• Uykuda ağız kuruluğu
• Uykuda burun tıkanıklığı
• Keyifsizlik
• Sinirlilik
• Uykuda nefes duraklaması
• Uykuda terleme
• Uyku sırasında reflü 

Uyku süreçlerinizin verimli olduğunu düşünmüyorsan ve güne yorgun başlıyorsan muhtemelen bu belirtilerden birini veya birkaçını da beraberinde deneyimliyorsundur. Bu belirtilerin uyku bozukluğunun habercisi olduğundan bahsetmiştim. Peki hangi belirti, uyku bozukluğu çeşitlerinden hangisini işaret ediyor? 

Uyku Bozukluğu Çeşitleri

Uyku bozukluğu, farklı kişilerde farklı çeşitlerde gözlemlenebiliyor. Hadi gel, en yaygın uyku bozukluğu çeşitlerini birlikte inceleyelim.

• İnsomni: Uykusuzluk hastalığı yani uyuyamama olarak bildiğimiz problemin tıbbi adıdır. Uykuya dalamama, uyku sürecinde sık sık uyanma ve uyanınca tekrar uyuyamama gibi belirtilerle kendini gösterir. Yorgunluğa sebebiyet vererek kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Genetik olabildiği gibi alışkanlıklara bağlı olarak da gelişebilen bir rahatsızlıktır. 

 

• Hipersomni: Aşırı uykululuk hastalığı yani aşırı uyku ihtiyacı olarak bildiğimiz problemin tıbbi adıdır. Uyku süresinin günlük 10-12 saati aşması veya istem dışı uyku durumları ile kendini gösterir. Hipersomninin ileri seviyesi ise narkolepsi olarak adlandırılır. Narkolepsi hastaları, her durum ve ortamda engellenemeyen bir biçimde uyuyakalabilirler. Kişinin günlük yaşamını oldukça etkileyen bu uyku atakları, genetik nörolojik bir bozukluktan kaynaklanmaktadır. 

 

• Uyku Fazı Kayması: Uyku zamanlaması bozukluğudur. Kişinin uyanık olması gereken gündüz saatlerinde uyuması ve uyuyor olması gereken gece saatlerinde uyanık olması ile kendini gösterir. Uyku fazı kayması yaşayan kişiler; uyku alışkanlıkları nedeniyle okul, iş gibi sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanır. Bu rahatsızlık, biyolojik uyku saatlerinin alışkanlıklara bağlı olarak değişmesi ile gelişebildiği gibi kalıtsal özelliklerden de kaynaklanabilmektedir. 

 

• Uykuda Periyodik Uzuv Hareket Bozukluğu: Huzursuz bacak sendromu olarak da bilinen rahatsızlıktır. Uyku zamanı yaklaştıkça kişinin bacak ve kollarında rahatsızlık, kasılma ve hareket ettirme isteğiyle kendini gösterir. Bacaklardaki kasılma uyku süresince belirli aralıklarla devam edebilir. İnsomni hastaları gibi uykuda periyodik uzuv hareket bozukluğu yaşayan hastaların da uyku verimi düşüktür ve yorgun uyanırlar. 

 

• Uykuda Solunum Bozukluğu: Uyku apnesi olarak da bilinen rahatsızlıktır. Uykuda nefes durmasından kaynaklanmaktadır. Horlama, uykuda terleme ve sık sık uyanma gibi belirtilerle kendini gösterir. Uykuda solunum bozukluğunun hayati hastalıklara sebebiyet verme ihtimali olduğu için tedavi edilmesi önemli ve gereklidir. 

Uyku Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Diğer tüm rahatsızlıklar gibi uyku bozukluğunun tedavisi için de ilk adım hastalık tanısının konmasıdır. Eğer ki yazının önceki kısımlarında bahsettiğim belirtilerinden birini veya birkaçını kendinde gözlemliyorsan ve uyku bozukluğu çeşitlerinden birini yaşadığını düşünüyorsan kesinlikle bir sağlık kuruluşuna başvurmanı öneriyorum. Uyku bozuklukları merkezlerindeki uyku tıbbı doktorlarına danışabileceğin gibi uyku özel eğitimi almış farklı branş doktorlarından da yardım istemen mümkün. Uzman doktorlar, rahatsızlığının öyküsünü dinleyerek ve gerektiği durumlarda uyku testi yaparak en doğru tanıyı saptayacaktır.

Bir uzman aracılığıyla uyku bozukluğu tanısı konduktan sonra tedavi süreci başlar. Tedavide ilk aşama olarak kişinin sağlık uyku davranışları incelenir ve düzeltilmeye çalışılır. Ayrıca, ileri aşamalar için ilaç tedavisi ve alternatif tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. 

Prof. Dr. Hakan Kaynak’ın Uyku problemi için Basit Çözümleri anlattığı dersi dinleyerek de bu konuda neler yapabileceğini öğrenebilirsin.

Uykusuzlukta Uyku İlacı Kullanımı ve Sabahları Neden Yorgun Uyanıyorum dersleri de yine senin için faydalı olabilir diye düşünüyorum…

Uyku bozukluklarında doktor tanısı ve tıbbi tedavinin önemine yeterince değindiğimi düşünüyorum ve uyku kaliteni artırmak için naçizane bir öneride bulunmak istiyorum. 

Gece kuşları, uykuyla yıldızı bir türlü barışmayanlar veya gece yatmak sabah kalkmak bilmeyenler! Hangi gruba dahil olursan ol fark etmez, verimli bir uyku için aşağıdaki adımları takip edebilirsin.

1. İyi Yaşa uygulamasını edin. 
2. Uygulama içerisinde yer alan Uyku kategorisine tıkla. 
3. Uyku Serisi videoları ile uykunu düzene sokma konusunda bir adım at.
4. İster İrem Ortaç’la Uyku Öncesi Yoga ile, ister seçtiğin bir meditasyon ile kendini uykuya hazırla. 
5. Zzz… Tatlı uykular! 😊 İyi Yaşa, sağlıkla kal!