Stres Türleri ve Belirtileri

Stresten kaçınılamayacağı bir gerçek. Günlük hayatta iş, aile, arkadaşlık, okul gibi pek çok alanda stres yaşamak mümkün. Yine de bu konuda yavaş yavaş farkındalık kazanıldığı söylenebilir. Bu noktada özellikle de stresin türleri hakkında bilgi sahibi olmak, belirtilerini tanımak ve zararlarını bilmek stresin önüne geçmek için itici bir güç oluyor. Bu yazımda stresi tanımana yardımcı olacak bu bilgileri derledim. Üstelik yazının sonunda stresin önüne geçmende sana yardımcı olacak tüyoları da ekledim. Dilersen yazımın detaylarına geçelim!

Evet, neredeyse her gün stres yaşadığımızdan bahsettim. Belirli bir oranda stres çoğu zaman faydalı. Ancak kimi zaman yüksek oranda stres yaşasan dahi farkında olmayabilirsin. Bilincinde olmadığın bir durumu da düzeltemeyeceğinden öncelikle bu belirtileri tanıman, strese karşı çözüm yolları araman için oldukça önemli bir yere sahip. Yine de stresin sebep olduğu birtakım belirtiler ile bunu anlamak mümkün. Bu etkileri fiziksel, duygusal ve zihinsel belirtiler şeklinde üç grupta inceleyebiliriz:

Fiziksel Belirtiler: Baş ağrısı, düzensiz uyku, hazımsızlık, mide bulantısı, aşırı terleme, diş sıkma, iştahta değişiklik ve kas ağrıları şeklinde karşına çıkabilir. 

Duygusal Belirtiler: Kaygılı olmak, depresyon, ruh durumunda ani değişiklikler, gerginlik, hassasiyet, saldırganlık, güvensizlik hissi gibi duygusal belirtiler yaşayabilirsin. 

Zihinsel Belirtiler: Karar vermede güçlük, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu şeklinde belirtiler görmen mümkün. 

Bu belirtiler sana da tanıdık geliyorsa stres yaşıyor olabilirsin. Ancak yaşadığın stresin türünü de anlaman yapabileceklerini bilmen adına oldukça önemli. Evet, doğru okudun. Stresin türleri var. Kimi anlık olarak maruz kaldığın durumdan kaynaklanırken kimi de uzun vadede ve derin problemlerden nükseder. Dilersen stresin çeşitleri neymiş, bir bakalım. 

Stresin türleri

Akut Stres: En sık yaşanan stres tipidir. Bunu, günlük olarak maruz kaldığın kısa süreli stres türü olarak adlandırabilirim. Örnek vermek gerekirse, bir eşyanı kaybettiğinde veya toplantıya geç kaldığında hissettiğin şey olarak da açıklamak mümkün. Akut stresin tamamen önüne geçmek çoğu zaman zor olsa dahi belirli oranlarda yaşanılması zaten istenen bir şey. Çünkü, başarıyı destekler ve seni zinde tutar.

Episodik Akut Stres: Akut stresin sürekli olarak yaşanmasından kaynaklanır. Bu tip stres yaşayanlar çoğu zaman heyecanlı, gergin ve sürekli panik halinde olurlar. bu kişiler aynı zamanda sıkça öfke problemleri yaşayabilirler. Doğru yöntemler ile önüne geçilmediği takdirde episodik akut stres, kronik strese de dönüşebilmekte. Bu da yaşanan problemlerin daha ciddi boyutlara ulaşması anlamına gelecektir. 

Kronik Stres: Sıkça maruz kalınan stres halidir. Episodik akut stresin önüne geçilmediğinde veya travmatik olaylara maruz kalan kişilerde bu tür stresle karşılaşmak mümkün. Sorunların çözülemeyeceği düşüncesi ve çaresizlik hissi bu tür stres yaşayan kişilerde çoğu zaman ortak özelliktir. Çocuklukta ilgi görememek, sorunlu aile ortamı, çözülemeyen bazı rahatsızlıklar veya maddi sorunlar da bu tür stresi tetikleyen nedenlerin arasında yer alır. 

Travmatik olaylar yaşamanın yanı sıra mükemmeliyetçi veya aşırı fedakar olmak gibi birtakım kişilik özellikleri de kronik stres yaşamanı tetikler. Bununla birlikte, öfkeyi kontrol edememek ve bastırılan duygular da bu tür stresi yaşamana neden olabilen faktörler arasında yer alır.

Stresin zararları

• Bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkileri vardır. Stres anında kortizol hormonunun salgılanması, bağışıklık sistemini baskılar. Bu anlarda enfeksiyon yaşama riskin yükselir. Böylece vücudunun direnci düşer ve hastalıklara yakalanma ihtimalin artar. Vücudunu dinç tutmak ve bağışıklığını korumak için İyi Yaşa’da bulunan Bağışıklık Kazanma ve Vücut Direncini Artırma içeriklerine göz atabilirsin.
• Stres anında salgılanan kortizol hormonu kilo almını tetikler. Muhtemelen sen de stres anında yemek yiyen insanlara denk gelmişsindir. Hatta belki bu kişilerden biri de sensindir… Aslında bu gayet doğal. Stres anında salgılanan kortizol, kan basıncının korunması açısından önemlidir. Buna ek, vücuda enerji sağlanmasında da hayati bir rol oynar. Salgılandığında enerjinin bir an önce sağlanması için metabolizmayı uyarır. Bunun sonucunda iştahta artış yaşanır. Bu nedenle stres anında tatlılara veya tuzlulara karşı iştahın kabarması mümkün. Karşı koyamayıp bu besinleri tükettiğinde ise, özellikle de düzenli olarak yaparsan, kilo alımı ile karşılaşman mümkün.
• Stresin kardiyovasküler etkileri de mevcut. Stres anında kalp atışında ve kan basıncında artış gözlenir. Stres ortadan kalktığında değerler normale döner. Ancak, strese çok sık maruz kalınırsa veya kronik hale gelirse kan damarlarında hasar oluşma riski artar. Bu da kimi zaman tansiyon, kalp krizi ve felç şeklinde karşımıza çıkar. Böyle durumlarda bedenini ve zihini rahatlatmak için meditasyon yapabilirsin. Zuhal Özyurt’un sakin bir kalp için meditasyon dersine göz atmanı tavsiye ederim.
• Sindirim sisteminde birtakım sorunlar yaşanır. Stres; kimi zaman hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık ve mide bulantısına gibi sorunları beraberinde getirir. Bunlara ek; mide asidinin artması ve salgılanan yüksek miktarda kortizolün etkisiyle reflü, gastrit ve ülser gibi sorunların da tetiklenmesi mümkün. Sinir ve Sindirim Sistemini Rahatlatmak için bu yoga pratiğini uygulayabilirsin.
• Vücudun enfeksiyonlara karşı direnci düşer. Bu da otoimmün hastalıkları beraberinde getirebilir. 
• Strese bağlı uyku bozuklukları yaşamak mümkün. Stres anında vücut uyarılır. Bu da sinir sistemini aktive eder. Böyle anlarda uykuya dalmak da oldukça zorlaşır. Düzenli bir Yin Yoga pratiği ile daha kaliteli ve deliksiz bir uyku uyuyabilirsin. 
• Depresyon yaşama ihtimali artar. 

Evet, stresin bu gibi birçok zararı buluyor. Yine de endişelenme. Bunun için yapabileceğin bir şeyler var! Dilersen Stresten Arınmanı Sağlayacak 5 Yöntem yazımı okuyabilir ve İyi Yaşa’daki videoları inceleyebilirsin.